Subject:
TẬP CẬN BÌNH LÀ AI ?
Tập
Cận Bình là ai ?
Andrew J. Nathan
New York
Review of Books, 12/05/2016.
TẬP CẬN BÌNH LÀ AI ?
TS. Phan
Văn Song phỏng dịch.
Hơn một nửa nhiệm kỳ 5
năm đã qua ( tháng năm 2016) với tư cách là Chủ tịch Tàu Cộng Sản, và Tổng bí thư
Đảng Cộng Sản Tàu — dự kiến sẽ là nhiệm kỳ đầu trong ít nhất hai nhiệm kỳ— việc
Tập Cận Bình đàn áp lan rộng đối với xã hội dân sự, và đề cao tệ sùng bái cá
nhơn, đã làm thất vọng nhiều nhà Quan sát, cả người trong
nước lẫn dư luận người ngoại quốc, vốn thấy di sản gia đình và kinh nghiệm sống
của hắn ta, nhất định nghĩ rằng: Tập Cận Bình phải là một nhà Cải cách tự
do. Nhiều người còn nghĩ rằng: Tập Cận Bình chắc chắn phải hiểu được
sự nguy hiểm của sự độc tài của Đảng CS qua kinh nghiệm gia đình hắn
ta dưới thời cai trị của Mao.
Cha Tập Cận Bình, Tập
Trọng Huân (1913-2002), đã gần như bị xử tử trong một cuộc xung đột bên trong Đảng
CS năm 1935, đã bị thanh trừng trong một cuộc đấu khác vào năm 1962, bị “lôi
ra” và chịu nhục hình trong cuộc Cách mạng Văn hóa, và đã được cho nghỉ hưu sau
một cuộc đối đầu khác trong Đảng CS năm 1987. Trong cuộc Cách mạng Văn hóa CS,
một chị cùng cha khác mẹ của Tập Cận Bình cũng đã bị dày vò đến mức phải tự tử.
Ngay chính Tập Cận Bình, con của một “kẻ chạy theo tư bản”, cũng đã bị “đưa về
nông thôn” để lao động cùng với nông dân.
Nhưng cũng không ngạc
nhiên là sau đó, cả hai cha con đều hết lòng với các công cuộc cải cách trong
suốt sự nghiệp của họ. Cha mẹ họ có gốc gác ở các vùng nông thôn nghèo nàn
và đứng lên cai trị một đế chế CS. Thế hệ của họ hưởng đặc quyền sống trong một
đất nước vốn đã “vươn dậy”, đã được toàn cầu tôn trọng và nể sợ.
Chính
cái sự kiện này đã thúc đẩy Lưu Nguyên (刘源/Liu
Yuan), con trai cựu Chủ tịch CS Lưu Thiếu Kỳ, người bị Mao thanh trừng và đưa đến
một cái chết đau khổ, hậu thuẫn cho Tập Cận Bình trong việc làm sống lại các
ý tưởng và các biểu tượng của Mao; và cũng cái sự kiện này đã chuyển con
cái của nhiều nạn nhân nổi bật khác của Mao hình thành nên các nhóm tôn vinh di
sản của Mao, như Hiệp hội con cái của Diên An Bắc Kinh TC, và Hiệp hội đề cao
văn hóa của những nhà sáng lập Quốc gia Bắc Kinh CS.[i]
Các Thái tử đảng CS dường
như hiểu theo nghĩa đen sinh học về “Huyết thống luận” về sự tinh khiết
chánh trị vốn phổ biến trong giới con cái các Hồng vệ binh CS chủ chốt
trong cuộc Cách mạng văn hóa CS: “Nếu cha là anh hùng, con sẽ là hảo hán; nếu
cha là phản động, con sẽ là trứng thối” (老子英雄儿好汉,老子反动儿混蛋/laozi yingxiong er
haohan, laozi fandong er huaidan: Lão tử anh hùng nhân hảo hán, lão tử
phản động nhân hỗn đản). Họ không thấy có chút mai mỉa gì khi cổ vũ Tập
Cận Bình tấn công các quan chức tham nhũng CS dù Mao đã thanh trừng chính
cha mẹ họ.
2/ Tập Cận Bình chỉ là một MAOIST rất nguy hiểm*:
Chàng Tập con khởi
nghiệp như là một nhà Quản lý khiêm tốn, thực dụng, ủng hộ tăng trưởng, lúc đầu
ở vùng nông thôn, và sau đó ở Phúc Kiến, Chiết Giang và Thượng Hải, ba tỉnh cởi
mở với thế giới bên ngoài nhứt của TC. Trong chặng cuối cùng của hành trình leo
lên quyền lực, hắn ta đã được ưu ái chọn, hơn cả đối thủ Bạc Hy Lai, người đã đề
cao các chánh sách theo kiểu Cách mạng Văn hóa CS tại siêu đô thị Trùng Khánh.
Vì tất cả những lý do
này, khi thăng tiến lên vị trí Chóp bu, Tập Cận Bình đã được nhiều người dự kiến
sẽ theo đuổi tự-do-hóa chánh trị và cải cách thị trường. Thay vì
vậy, hắn ta đã khôi phục rất nhiều đặc điểm nguy hiểm nhứt trong
cách cai trị của Mao: Độc tài cá nhơn, tuân thủ ý thức hệ cưỡng bức, và bức
hại tùy tiện.
Chìa
khóa cho nghịch lý này là việc Tập Cận Bình có vẻ tôn kính một cách phi lý Mao. Quan
điểm của Tập Cận Bình về Mao lộ ra trong tiểu sử chính thức của cha ông do các
Học giả của Đảng CS biên soạn, mà « tập một » được xuất bản khi Tập Cận
Bình gần nắm được quyền tối thượng, và « tập hai » ra sau khi họ
Tập đã trở thành Tổng bí thư đảng CS, và Chủ tịch nước CS. Mô tả việc « Tập
cha » gần như bị xử tử năm 1935, cuốn sách nói rằng Mao đã cứu mạng ông
ta, ra lệnh thả ông ta ra với nhận xét rằng: Đầu không giống như hành lá: nếu
cắt ra nó sẽ không mọc trở lại. Mao sau đó đề cử Tập Trọng Huân làm một quan chức
CS ở Diên An, và sau năm 1949 làm quan chức hàng Chóp bu ở Bắc Kinh CS.
Đối với việc thanh trừng
Tập Trọng Huân năm 1962, cuốn tiểu sử đổ lỗi cho Khang Sinh (康生/Kang Sheng), Trưởng mật vụ của Mao, chứ không phải là cho chính
Mao, và cho rằng: Mao đã bảo vệ Tập Trọng Huân bằng cách đưa ông ta đến làm việc
tại một nhà máy ở tỉnh an toàn cách xa khỏi cơn bão chánh trị ở Bắc Kinh TC.
Khi cuộc Cách mạng văn hóa CS nổ ra một vài năm sau đó, và Hồng vệ binh CS
“lôi” Tập Trọng Huân ra khỏi việc làm ở nhà máy này để hành hạ thể xác và “đấu
tranh”, cuốn tiểu sử nói rằng chính Thủ tướng CS Châu Ân Lai đã cho giam
họ Tập trong một doanh trại quân đội CS gần Bắc Kinh, là một cách để bảo vệ
ông ta. Không nghi ngờ gì những câu chuyện này được xoa nắn lại để trình
bày Mao theo cách Tập Cận Bình muốn ông ta được thấy. Nhưng chúng có căn cứ trong
thực tế lịch sử, và giúp giải thích sự phức tạp của mối quan hệ của Tập Cận
Bình với di sản của Mao. Như Tập Cận Bình nói mấy năm sau: “Nếu Mao không
cứu cha tôi thì tôi không có mặt ở đây ngày hôm nay đâu !.”
Việc
Tập Cận Bình tôn thờ Mao không phải là điều dị thường riêng lẻ. Nó
cũng được nhiều người trong giới quý tộc Cộng sản kế thừa chia sẻ.
Hồi năm 1981 Đặng Tiểu
Bình tuyên bố rằng: Công của Mao vượt hơn tội (trong một ý kiến
không chính thức) theo “tỉ lệ 7 trên 3.” Nhưng trong thực tiễn Đặng Tiểu Bình từ
bỏ gần như mọi thứ mà Mao cổ vũ. Trái ngược với sự đồng thuận của phương Tây rằng:
Đặng Tiểu Bình đã cứu hệ thống sau khi gần như bị Mao làm chìm, Tập
Cận Bình và rất nhiều Quý tộc Đỏ khác cảm thấy rằng: Chính Đặng Tiểu Bình
đã đi gần đến chỗ huỷ diệt di sản của Mao.
Việc
họ tôn thờ Mao khác biệt với những hoài niệm đơn giản của các cựu Hồng vệ binh
CS, và các thanh niên CS được phái xuống, vốn nhớ mơ hồ về một giai đoạn của chủ
nghĩa lý tưởng chưa trưởng thành.
Di sản
của Mao ngày nay đang bị các thế lực khác đe dọa. Tập
Cận Bình nắm quyền vào một thời điểm mà chế độ phải đối đầu với một loạt các
thách thức gay gắt vốn đều đạt đến giai đoạn nguy cấp cùng một lúc. Chế độ phải
quản trị một nền kinh tế đang chậm lại; cần phải xoa dịu hàng triệu công nhân bị
sa thải; phải chuyển nhu cầu từ các thị trường xuất khẩu sang tiêu thụ trong nước;
phải sắp xếp lại các Doanh nghiệp nhà nước CS khổng lồ hoạt động kém hiệu quả;
phải quét sạch một đống rác các khoản nợ xấu, và các khoản đầu tư không hiệu quả;
phải cải thiện tình trạng biến đổi khí hậu và sự tàn phá môi trường; và phải giảm
quy mô và nâng cấp quân đội TC. Về mặt quốc tế, các nhà Hoạch định chánh
sách TC thấy chính mình bị buộc phải đáp lại một cách quả quyết áp lực ngày
càng tăng từ Hoa Kỳ, Nhật Bản, và các chế độ Đông Nam Á khác nhau, đang cố gắng
chống lại việc bảo vệ một cách chánh đáng của TC đối với các lợi ích ở những
nơi như Đài Loan, quần đảo Senkaku, và Biển Đông.
Lãnh
đạo nào mà phải đối mặt với rất nhiều vấn đề lớn phải rất cần rất nhiều quyền lực, và Mao
cung cấp một mô hình về cách mà quyền lực như thế có thể được nắm giữ. Tập
Cận Bình lãnh đạo Đảng CS, Nhà nước CS, và hệ thống thứ bậc quân sự CS qua vị
trí Chủ tịch ở mỗi Tổ chức này. Nhưng hai người tiền nhiệm liền trước của ông,
Giang Trạch Dân và Hồ Cẩm Đào, thực hiện các vai trò này trong hệ thống lãnh đạo
tập thể, trong đó mỗi Ủy viên Ban Thường vụ Bộ Chính trị CS phụ trách một chánh
sách, hay tổ chức cụ thể và hướng dẫn nó mà không có sự can thiệp nhiều từ các
quan chức cao cấp CS khác.
Mô
hình này không tạo ra quyền lãnh đạo đủ mang tính quyết định, để đáp ứng Tập Cận
Bình và những kẻ ủng hộ hắn ta. Vì vậy, Tập Cận Bình đã phải cho
các Ủy viên CS khác của Ban Thường vụ Bộ Chánh trị CS, đứng bên lề, ngoại
trừ Trưởng ban Tuyên truyền Lưu Vân Sơn (刘云山/Liu
Yunshan), và Trưởng ban Giám sát chống tham nhũng Vương Kỳ Sơn (王岐山/Wang Qishan). Tập Cận Bình đã nắm vị trí Chủ tịch của 7 Tổ
quan trọng nhứt trong 22 “Tổ lãnh đạo”, chỉ thị chánh sách trong các lãnh vực
cụ thể, bao gồm Tổ lãnh đạo tăng cường cải cách toàn diện trung ương mới thành
lập, tổ này đã loại Thủ tướng CS Lý Khắc Cường ra khỏi việc quản lý kinh tế. Và
Tập Cận Bình đã lập ra Hội đồng An ninh Quốc gia TC để điều phối các vấn đề an
ninh nội bộ.
Tập Cận
Bình mô phỏng Mao trong việc thực hiện quyền lực thông qua một nhóm thân cận ; các
Phụ tá mà hắn có thể tin cậy do họ đã chứng tỏ lòng trung thành cá nhân của
họ trong những giai đoạn đầu tiên trong sự nghiệp của họ Tập, chẳng hạn như Lật
Chiến Thư (Li Zhanshu), Chủ nhiệm Văn phòng của Ủy ban Trung ương Đảng Cộng Sản
Tàu đầy quyền lực. Học giả Lý Thành (Cheng Li) nêu trong China
Leadership Monitor, rằng: Lật Chiến Thư đã trong một bài báo, hồi tháng 9
năm 2014, nói rằng: Làm việc như một Phụ tá trong việc xây dựng một chánh sách,
đòi hỏi một “sự trung thành tuyệt đối” và rằng: Những nhân viên trong Tổng
văn phòng “nên hành động và suy nghĩ, theo cách phù hợp cao nhất… với các mệnh
lệnh từ Uỷ ban Trung ương CS do Tổng Bí thư CS Tập Cận Bình lãnh đạo !.”[ii]
Những
người được Tập Cận Bình bảo trợ chiếm các vị trí trọng yếu trong bộ máy phụ
trách về an ninh, giám sát công việc các quan chức, và tuyên truyền. Không
giống như các nhân viên nhiều quyền lực trong chánh quyền trước đây, các Phụ
tá của hắn tránh tiếp xúc với người ngoại quốc, và thậm chí với
các quan chức bên ngoài nhóm riêng của Tập Cận Bình.
Tập Cận
Bình cũng đi theo mô hình của Mao trong việc bảo vệ quyền cai trị của mình chống
lại đảo chánh. Chiến dịch chống tham nhũng đã làm cho hắn ta có rất nhiều kẻ
thù, và đã có nhiều tin đồn về các âm mưu ám sát. Tuy nhiên, Tập Cận Bình đã thắt
chặt kiểm soát trực tiếp quân đội qua cái gọi là “Chủ tịch Phụ trách
chế CS [Quân ủy Trung ương CS]”, và Tập ta kiểm soát cả Quân đoàn CS bảo
vệ trung ương – chịu trách nhiệm theo dõi sự an toàn của tất cả các Lãnh đạo
CS — thông qua Vệ sĩ Trưởng CS lâu năm là Vương Thiếu Quân (Wang Shaojun).[iii] Theo
những cách này Tập Cận Bình kiểm soát môi trường thực tế của các Lãnh đạo CS
khác, cũng giống như Mao đã làm thông qua thuộc hạ trung thành Uông Đông
Hưng.
Tập Cận
Bình truyền sự tự tin kiểu Napoleon vào tầm quan trọng của nhiệm vụ của hắn ta,
và sự thành công tất yếu của nó. Trong giao tiếp cá nhân, Tập Cấn Bình được dư
luận cho là niềm nở và thoải mái. Nhưng hình ảnh trước công chúng được săn sóc
cẩn thận của hắn lại theo phương cách của Mao trong việc thể hiện sự có mặt
dửng dưng và vẻ mặt bất động, mà việc đó dường như để truyền dẫn sự chịu đựng,
hoặc sự khó xiêu lòng, tùy thuộc vào việc hắn ta, hoặc đang ngồi nghe một phát
biểu nhàm chán, hoặc đang đưa ra một phát biểu. Các cơ quan tuyên truyền CS cố
sức để tạo ra một hình ảnh một “Bố Tập” gần gũi, và Tập Cận Bình có vẻ
thực sự được công chúng ngưỡng mộ, mặc dù điều này đã thay đổi khi nền
kinh tế chậm lại.[iv] Nhưng chiến dịch chống tham nhũng ảnh hưởng đến rất
nhiều người của họ Tập còn đang tiếp tục, giới chủ chốt trong quan chức và trí
thức hàng đầu coi biểu hiện của Tập ta như là bí hiểm và đáng sợ !.Trên hết, Tập Cận Bình đã theo Mao trong đòi hỏi tuân thủ về ý thức hệ CS. Hắn đã viện dẫn “Bài nói tại Diễn đàn Diên An về Văn học và Nghệ thuật” của Mao trong việc giải thích lý do tại sao văn hóa và nhân viên truyền thông phải thể hiện “tánh Đảng CS”, và phục vụ như là “miệng lưỡi” của Đảng CS, và đã sử dụng nghị quyết mà Mao đã viết cho của Hội nghị Đảng CS ở Cổ Điền (古田/Gutian) năm 1929 nhấn mạnh tầm quan trọng của việc Đảng CS kiểm soát quân đội TC. Gã ta đã cảnh báo các đảng viên CS chống lại việc “bàn luận vô trách nhiệm” (枉议/wangyi: uổng nghị) và cảnh báo các Học giả không được ủng hộ các “giá trị phổ quát.” Như David Shambaugh báo cáo trong cuốn sách gần đây của ông China’s Future (Tương lai của TC):
Hiện nay, đã
có một chiến dịch đàn áp không ngừng đối với tất cả các dạng bất đồng chánh kiến
và các nhà Hoạt động xã hội. Internet và các phương tiện truyền thông xã hội
đã phải chịu sự kiểm soát chặt chẽ hơn; Thánh giá và nhà thờ bị phá hủy; người
Duy Ngô Nhĩ và người Tây Tạng bị bức hại ngày càng lớn hơn; hàng trăm Luật sư
Nhân quyền đã bị bắt giữ và đưa ra xét xử; tụ họp công cộng bị hạn chế; nhiều loại
ấn phẩm bị kiểm duyệt; sách giáo khoa ngoại quốc bị chánh thức bị cấm ở
các lớp học Đại học; trí thức bị đặt dưới sự giám sát chặt chẽ; các tổ chức
phi chính phủ (NGO) ngoại quốc và quốc nội đã phải chịu áp lực điều tiết của
chánh phủ CS chưa từng có, và nhiều Tổ chức đã bị buộc phải rời khỏi Trung Cộng;
các cuộc tấn công vào các “thế lực thù địch ngoại quốc” diễn ra đều đặn;
và bộ máy an ninh “duy trì sự ổn định” đã che kín toàn đất nước …. Trung Cộng
hiện nay hà khắc hơn bất cứ lúc nào kể từ thời kỳ sau Thiên An Môn 1989-1992.
Nhưng
Tập Cận Bình khác với Mao ! Hắn ta có nguồn
tin chánh xác hơn Mao, nhờ hệ thống Tình báo CS, và phân tích mở rộng, có tổ
chức, và chuyên nghiệp, và nhờ vào những gì hắn ta đã thu thập được trong những
chuyến đi trong nước và ra ngoại quốc. Tập Cận Bình dùng kiểu tòa án nội bộ
Đảng CS, và kết tội tham nhũng hơn là hò hét Hồng vệ binh CS,
và cáo buộc xét lại để thanh trừng đối thủ, và dùng công an chánh trị
CS hơn là phong trào quần chúng để đàn áp bất đồng chánh kiến. Mao là một
nhà Tư tưởng và Tác giả văn học; Tập Cận Bình có những ý tưởng tầm thường,
nhưng có chủ ý và phù hợp hơn trong việc ra quyết định. Thói quen cá nhân của
Tập có vẻ có trật tự so với cung cách hỗn loạn của Mao trong việc sử dụng
thời gian.
Sau
cuộc hôn nhân thất bại ngắn ngủi đầu, Tập Cận Bình lập gia đình ổn định với
Bành Lệ Viện (彭丽媛/Peng Liyuan), một Ca sĩ nổi tiếng khởi nghiệp trong quân đội
TC. Quan hệ của họ có vẻ theo ước lệ nhàm chán; thậm chí ở thành phố Bắc Kinh đầy
tin đồn, cũng không có gì nổi lên cho thấy rằng: Hắn là một kẻ ham thích sắc dục
như Mao. (Cũng không có những tin đồn tạo ra những cáo buộc rằng cá nhân Tập Cận
Bình là tham nhũng, mặc dù Bloomberg News cho thấy chị và anh rể của hắn
đã làm ra rất nhiều tiền !.[v])3/ Tập Cận Bình không phải nhà Cách Mạng* :
Và Tập Cận Bình
không là nhà cách mạng. Hắn không hề tìm cách đảo lộn Tàu Cộng Sản, cũng
không quay ngược đồng hồ trở lại thời công xã nông thôn và nền kinh tế kế hoạch
CS. Thay vào đó, họ Tập tuyên bố, không được phép phủ nhận “hai thời kỳ ba
mươi năm” ”— tức là kỷ nguyên của Mao và thời kỳ cải cách hậu Mao sau đó. TC
phải kết hợp sự vững chắc của chủ nghĩa Mao với cải cách hiện-đại-hóa !.
Tuy nhiên, cải cách
mà Tập Cận Bình có trong đầu khác với những gì nhiều nhà Quan sát,
cả Tàu lẫn phương Tây, mong muốn. Sau khi tiến lên vị trí quyền lực,
tuyên ngôn chánh sách đầu tiên do chế độ của hắn đưa ra, nêu rằng: “ Thị trường
nên đóng vai trò quyết định trong việc phân bổ các nguồn lực,” nhưng đã trở
nên rõ ràng rằng: Các lực lượng thị trường được dùng có chủ ý như là một công
cụ để thêm sanh lực chứ không phải là để hủy diệt, các Doanh nghiệp nhà nước
CS, và các Tổ chức Tài chánh nhà nước CS “vô địch quốc gia” tiếp tục được hưởng
sự bảo trợ của nhà nước CS, và chiếm phần lớn trong nền kinh tế CS.
Tập Cận Bình hiểu những Tổ chức này là trụ cột của quyền lực nhà nước CS, và sẽ
không bao giờ giao quyền kiểm soát nền kinh tế cho các Doanh nghiệp mà Đảng
CS không kiểm soá !t.
Tập Cận Bình muốn
“pháp quyền”, nhưng điều này có nghĩa là sử dụng các tòa án CS một cách
tích cực để thực hiện việc đàn áp chánh trị, và thay đổi phong
cách làm việc của bộ máy quan chức CS. Tập muốn cải tổ các trường Đại học,
không phải để tạo sự tự do học thuật kiểu phương Tây, mà để đưa các Học giả
và Sinh viên vào vòng kiểm soát (kể cả những người Nghiên cứu ở ngoại quốc).
Tập Cận Bình đã phát động tổ chức lại toàn diện quân đội TC, điều này một
phần có ý định là để làm cho nó hiệu quả hơn trong chiến đấu, nhưng cũng là để tái
khẳng định lòng trung thành của quân đội CS với Đảng CS, và cá nhân Tập. Mục
đích tổng thể của cải cách là để giữ cho Đảng Cộng sản Tàu vẫn luôn luôn nắm
quyền lực.
Mục
tiêu mà Tập Cận Bình nêu ra cho Trung Cộng là đạt được “một xã hội tương đối
khá giả” (小康社会/xiaokang
shehui: tiểu khang xã hội) vào dịp kỷ niệm lần thứ 100 ngày thành lập Đảng
CS vào năm 2021, và “một xã hội hiện-đại-hóa xã hội chủ nghĩa CS” (社会主义现代化社会/shehuizhuyi
xiandaihua shehui: xã hội chủ nghĩa hiện-đại-hoá xã hội) vào dịp kỷ niệm
lần thứ 100 thành lập ngày thành lập nước CHND TC vào năm 2049.
Những mục tiêu này
nghe có vẻ khiêm tốn, nhưng thật sự rất táo bạo. Mục tiêu cho năm 2049 được
nói là bao hàm một mức GDP bình quân đầu người là 30.000 đô la Mỹ, và các
nhà Hoạch định TC ước tính rằng: Nếu đạt được mục tiêu đó thì TC sẽ tạo ra hơn
30% GDP của thế giới trong năm đó, cao hơn khoảng một lần rưỡi so với tỷ lệ do
Hoa Kỳ tạo ra hiện nay. Điều đó sẽ tạo ra một quyền lực toàn cầu rất lớn.
Tuy nhiên, năm 2049 vẫn là một chặng đường dài. Còn bây giờ, Tập Cận Bình sẽ
không ngần ngại phản công, nếu hắn ta tin rằng: “Lợi ích cốt lõi” của nước
và ngoại vi, đang bị đe dọa, nhưng ưu tiên của Tập Cận Bình về cơ bản, vẫn là
trong nước.
Tập Cận
Bình đã tự làm mình mạnh mẽ hơn Đặng hay thậm chí Mao trong một số cách. Dù Đặng
là người có kết luận cuối cùng về các vấn đề chánh sách khó, nhưng gã ta vẫn cố
gắng để tránh can dự vào chính sách hàng ngày, và khi bị buộc phải đưa ra những
quyết định lớn thì trước hết họ Đặng đi tìm sự đồng thuận trong một nhóm nhỏ
các Lãnh đạo cs cao cấp. Mao có thể đưa ra bất kỳ quyết định nào mà gã muốn bất
chấp ý chí của các lãnh đạo cs cao cấp khác, nhưng vào mỗi lúc hắn chỉ chú ý đến
một vài vấn đề. Tập Cận Bình, trái lại, có vẻ đang điều khiển trọn một
loạt chánh sách quan trọng hàng ngày mà không cần tham khảo ý kiến các Lãnh
đạo CS cao cấp khác hoặc các bậc lão thành CS về hưu.
Tập
ta, thậm chí có thể đi xa hơn nữa. Có những dấu hiệu gợi rằng: Tập sẽ tìm cách
phá vỡ hạn định hai nhiệm kỳ 5 năm nắm quyền mới được thiết lập, và sẽ ngồi tiếp
một hoặc thậm chí nhiều nhiệm kỳ nữa. Tập Cận Bình đã tự chỉ định mình là “cốt
lõi” của ban Lãnh đạo CS, một địa vị mà Hồ Cẩm Đào, người tiền nhiệm liền trước
đã không nắm lấy cho mình. Tại thời điểm này trong nhiệm kỳ đầu Lãnh đạo CS,
chúng ta mong thấy một hoặc hai Chính trị gia trẻ tuổi mới nổi như người thừa kế
tiềm năng hiện ra, và sẽ được tấn phong trong Đại hội Đảng CS 19 năm tới, nhưng
chưa thấy có những dấu hiệu như vậy. Một trong những tin đồn lan truyền ở Bắc
Kinh TC, là các Đội Biên tập viên đang biên soạn một cuốn sách về “tư tưởng”
(sixiang/思想) của
Tập Cận Bình, việc này sẽ đặt gã ta lên ngang hàng với Mao như một người đóng
góp cho lý thuyết Marxist của TC, một địa vị mà chưa có người
kế nhiệm nào của Mao tới giờ nhận lấy.
Quá chú tâm vào quyền
lực có khả năng làm nẩy ra sự cai trị tùy tiện của cá nhân với cái giá phải trả
cho Lãnh đạo tập thể, và nó là một nguyên nhân quan trọng lý giải bộ máy công
chức CS trong tình cảnh hiện tại ... Kiến thức, kinh nghiệm và năng lượng của bất
cứ ai cũng đều có hạn. Nếu một người nắm giữ quá nhiều vị trí cùng một lúc thì
khó có thể hiểu thấu hết các vấn đề trong công việc của mình, và quan trọng
hơn, sẽ chận đường các đồng chí CS thích hợp hơn nắm các vị trí Lãnh đạo CS.
Chính để tránh những vấn
đề này mà Đặng Tiểu Bình đã xây dựng một hệ thống các chuẩn mực ngầm theo đó
các Lãnh đạo CS cao cấp bị giới hạn chỉ hai nhiệm kỳ, các Ủy viên ban
Thường vụ Bộ Chánh trị CS phân chia các vai trò Lãnh đạo CS với nhau, và các
nhà Lãnh đạo CS cao cấp đưa ra quyết định có tham khảo ý kiến với các nhà
Lãnh đạo CS khác, và những bậc lão thành CS đã về hưu.
Với
việc đảo lộn hệ thống của Đặng Tiểu Bình, Tập Cận Bình đang treo sự sống còn của
chế độ CS vào khả năng của hắn ta trong việc chịu một khối lượng công việc khổng
lồ và không phạm sai lầm lớn. Họ Tập dường như đang đe dọa
các phương tiện truyền thông đại chúng, và các quan chức CS ngoài nhóm thân cận
không được nói với hắn ta sự thật. Tập Cận Bình đang cố kìm nén sự đa dạng ngày
càng tăng của các lực lượng xã hội và trí thức CS đang trên đà phát triển mạnh
hơn. Và, do đó hắn có thể, đang phá vỡ, thay vì xây dựng, sự đồng thuận trong giới
chủ chốt kinh tế và trí thức CS, cũng như giới Lãnh đạo CS chính trị về con đường
phát triển của TC.
Với việc chỉ đạo khởi
tố tham nhũng Chu Vĩnh Khang, cựu Ủy viên ban Thường vụ Bộ Chánh trị CS về hưu,
cùng với thuộc hạ của các quan chức CS cao cấp đã nghỉ hưu khác, họ Tập đã
phá vỡ quy tắc rằng các Lãnh đạo CS về hưu sẽ an toàn một khi rời khỏi chức vụ,
làm dấy lên câu hỏi liệu hắn ta sẽ có thể an toàn khi rời khỏi chức vụ
không ? Một khi Tập Cận Bình quyết định tách khỏi con đường của Đặng Tiểu Bình,
là hắn ta có nguy cơ phá hoại khả năng thích ứng và khả năng phục hồi, mà những
cải cách của Đặng Tiểu Bình đã gian khổ tạo ra cho chế độ hậu Mao.
Một
khi mà các thành viên của nhóm Quý tộc Đỏ quanh Tập Cận Bình bọc quanh các toa
xe của họ để bảo vệ chế độ CS, một khi mà một số công dân thu mình vào việc
sùng bái tôn giáo hoặc tiêu dùng cá nhân, còn những người khác thì lại gởi tiền
của và con cái ra ngoại quốc, và một khi có một cảm giác rằng lại sắp xảy
ra khủng hoảng đang lan tỏa khắp xã hội. Thì chúng ta sẽ không ngạc nhiên gì,
khi dư luận thế giới nghĩ rằng chế độ của Tập Cận Bình đang hành xử giống
như thể ... nó phải đối mặt với một đe dọa đang hiển hiện !.Với sức mạnh và nguồn lực mà hiện tại Tập Cận Bình đang điều khiển, thật là không có gì là liều lĩnh, để dự đoán rằng: Những nỗ lực để củng cố sự cai trị độc tài của họ Tập trước sau gì cũng sẽ thất bại !.**
Nhưng chính những cái nỗ lực này mới có nguy cơ tạo ra cuộc khủng hoảng chánh trị mà nó tìm cách ngăn ngừa. ./.
Đây là bài điểm các cuốn sách:
Xi Zhongxun zhuan (习仲勋传: Tập Trọng Huân Truyện) [Tiểu sử Tập Trọng Huân] Ban biên tập Tiểu sử Tập Trọng Huân, Bắc Kinh: Zhongyang Wenxian Chubanshe (Trung ương văn hiến xuất bản xã), 2 tập, 1 283 trang (2013).
Xi Jinping: Red China, the Next Generation (Tập Cận Bình: TC đỏ, thế hệ kế) Agnès Andresy, American University, 157 tr., $ 60,00
Zoubutong de “hongse diguo zhilu” [走不通的”红色帝国之路”Tẩu bất thông đích “hồng sắc đế quốc chi lộ” (Đi không thông chính là “Con đường Đế quốc Đỏ”], một bài viết của Lý Vĩ Đông (Li Weidong 李伟东), có ở www.letscorp.net/archives/56290
China’s Future (Tương lai của TC), David Shambaugh, Polity, 203 trang, $ 59,95.; $ 19,95 (giấy)
—————-
[i] Xem,chẳnghạn,http://news.sina.com.cn/c/20160323/docifxprqea5122519.shtml,http://history.sohu.com/20130830/n385376788.shtml,
và http://news.163.com/13/1121-111/9E6V2N5E0001124J_all.html, truy cập ngày 10 tháng 3 năm 2016
[ii] Cheng Li, “Tập Cận Bình Jinping’s Inner Circle (Part 4: The Mishu Cluster I),” China Leadership Monitor, số 46 (Đông 2015).
[iii] James Mulvenon, “The Yuan Stops Here: Tập Cận Bình Jinping and the ‘CMC Chairman Responsibility System,”, và Cheng LiTập Cận Bình Jinping’s Inner Circle (Part 5: The Mishu Cluster II),” China Leadership Monitor, số 47 (Hè 2015).
[iv] Từ Xi Dada (习大大: Tập đại đại) sử dụng chữ “đại”.” Trong một số tiếng địa phương nó có nghĩa là cha, ông, hoặc chú Tập Cận Bình.
[v] Xem “Xi Jinping Millionaire Relations Reveal Fortunes of Elite,” Bloomberg News, ngày 29 tháng 6, 2012.
* Những đầu đề do người dịch đề nghị, để làm sáng tỏ ý của Tác giả.
** So sánh với Việt Nam, ngày nay các Lãnh đạo Cộng Sản Việt Nam cũng phải « Hồ hơn Hồ… », kể cả những con cháu của các nhóm « xét lại » !
** So sánh với Việt Nam, ngày nay các Lãnh đạo Cộng Sản Việt Nam cũng phải « Hồ hơn Hồ… », kể cả những con cháu của các nhóm « xét lại » !
Hồi Nhơn Sơn, 2016, hiệu đính 2019.
No comments:
Post a Comment